پروتکل یا Protocol چیست؟

پروتکل (Protocol) شاید در نگاه اول بسیار سنگین تلقی شود اما در واقعیت اینطور نیست، پروتکل به معنای یک توافق دو طرفه است یا توافق چند نفره. اگر من با شخصی توافق کنم که من هر وقت از خونه اومدم بیرون شمام بیای از خانه بیرون و سلامی بکنیم به صورت دو طرفه این توافق شکل بگیره، در واقع این توافق یک پروتکل (Protocol) تلقی خواهد شد.

دلیل شکل گیری پروتکل ها

به این جهت است که بسیاری از صنعت ها در بسیاری از مواقع دچار واقع گرایی می شوند و این واقع گرایی برای همگان ضرر دارد. مثلا شرکت هایی که کابل USB تولید میکنند، شرکت هایی که موبایل طراحی میکنند، شرکت هایی که لپ تاب طراحی میکنند و... این ها هر کدومشون ممکنه یک طراح مستقل برای بحث کانکشن استخدام کنند، یک برد متفاوت، ورودی خروجی متفاوت، پین متفاوت و... این در ابتدا شاید مسئله ی مفیدی برای یک شرکت محسوب شود (خب طراحی محصول بدون وابستگی از 0 تا صد با خود شرکت بسیار راحتتر محسوب خواهد شد.)

اما ضرر این مسئله رو می توان به این صورت دید که مصرف کننده ای وقتی موبایلی خریداری میکند میل دارد که کابل شارژر یا کابل های مختلف گوشیش با گوشی های دیگر همخوانی داشته باشد هم برای هزینه ی پرداخت کمتر و هم برای مبحث اشتراک و برخی دیگر از مسائل و...

اگر این اتصال کانکشن هر گوشی یا سیستم های دیگری متفاوت از دیگری باشد میل خریداری در بین خریداران کاهش میابد و این در طولانی مدت می تواند مشکلات مالی یک شرکت را چند برابر کند در واقع مسئله ای که بسیار اهمیت دارد این است که باید در شرکت های مسئله ی وا گرایی و هم گرایی در موازات همدیگر پیش روی کنند.

نقش کنسرسیوم ها در پرتکل ها

بنابراین در بسیاری از این زمان ها نمایندگان شرکت های برتر دور هم جمع می شوند و یک کنسرسیوم تشکیل میدهند (اتحاد مشترک بین اعضای یک صنف) این کنسرسیوم ها برای نتیجه گیری بهتر از مسائل به دور هم جمع می شوند.  مثل پروتکل های USB که برای به وجود آوردن یک طرح همگانی مدیران اصناف به دور هم جمع شده اند.

به این معنا که ده نفر تولید کننده ی برتر لاستیک باهم کنسرسیوم ایجاد کنند و به توافقی برسند به دلیل وجود تابعیت هر کدوم از این گروه ها باهم افراد به مرور موظف به تابعیت از این پروتکل خواهند شد. (پس کنسرسیوم ها برای توافق های بین شرکت ها ایج میشود تا با در نظر گیری استاندارد ها یک پرتکل واحد را تشکیل دهند)

پروتکل های دنیای وب

پروتکل های دنیای وب معمولا چندتا از شرکت های بزرگ به دنبالش هستند مانند شرکت ITF یا Internet Engineering Task Force به معنای نیروی کار یا کمیته ی ویژه برای یک کار تخصصی، این یک سازمان بزرگ است که به دنبال مهندسی نرم افزار می باشند و دائما در حال ایجاد پروتکل های مختلف هستند. و استاندار ها رو بیان میکنند.

یکی دیگر از این شرکت های فعال در این حوزه W3C است که اون هم به همین صورتی عمل میکنه و یا کنسرسیوم White Rabbit Group رو داریم که پشت HTTP است.

مثالی جامع در پروتکل های دنیای وب

در واقع برای صنعت وب و یا دنیای وب اینطور که مردم می شناسند که مردم میتوانند به سایتی مراجعه کنند و یا اپلیکشنی نصب کنند، اینا یک مهندسی عظیم و زیر ساختی می خواد در واقع از HTTP و CSS و Java Script تا پروتکل ها و مسائلی که پشت این جریان است.

پروتکل HTTP

حالا نمونه ی بارز این پروتکل ها HTTP است که اول نسخه ی یک آن بود که تا به الان HTTP3 امده، در لایه HTTP اگر دوتا ماشین بخوان باهم صحبت کنند که یکی کلاینت است و یکیش سرور باید از این موضوع طبعیت کنند مثلا اگر اطلاعاتی قرار باشه از سمتی به سمت دیگر منتقل شود تصمیم گرفته می شود بجای دیتا، متا دیتا دوتا اینتر بزنم شما اونجا برنامه نویست تصمیم میگیره یه دونه اینتر و Pause کنه خب اینطور دچار مشکل میشیم.

و اما استفاده از پروتکل HTTPS که نوع امن این پروتکل است جزو اصول سئو می باشد.

پروتکل YAML

یا من تصمیم میگیرم اصلاعات رو به صورت YAML ارسال کنم با indentation یا دندانه گذاری مثلا یکسری مفاهیم و سعی میکنم برسون بهتون اما برنامه نویسی شما به صورت Tag-base رفته جلو،  این دوتا ماشین نمیتونن با هم کار کنند به مشکل بر میخورند و تا آخر ما دوتا شرکت ها تصمیم میگیرن جلسه بذارن و برنامه نویس ها هم دعوت میشن. چندتا متخصص دیگه ام میان (کنسرسیوم میذاریم) و پروتکل HTTP را بنا بر قوانین خاص خودمون ایجاد می کنیم.

پروتکل UDP یا TCP

یا ما در پروتکل  User Datagram Protocol (UDP) پروتکل دیتای یوز، دیتارو میفرسی و برات مهم نیست ارسال میشه، این پروتکل به این صورت است که سرعت در آن اهمیت دارد و به جهت مدیریت حجم بالا دیتا چک نمیشه که رسیده یا نرسیده اما در پروتکل TCP (Transmission Control Protocol) پروتکل کنترل انتقال، در این پروتکل تصمیم گرفته شده به ازای هر ارسالی که شکل میگیره باید یک پکیج به عنوان دریافت اطلاعات برگرده.

فرض کنیم من میخوام عکس یک محصول و بفرستم و حجم این عکس ها 100 مگابایت، و در هر دیتا من 1 مگا بایت ارسال میکنم پس ما 100 تا بسته ی دیتا میفرستم سمت شما از این صدتا 10 یا 15 تاش نمیرسه دست شما و در زمان بارگذاری به مشکل برمیخوره و ممکنه آپلود نشه به این پروتکل میگن پروتکل UTP

اما در پرتکل TCP باید گزارش ارسال برای ما بیاد و تا وقتی اطلاعات کامل منتقل نشده ارسالی نداشته باشیم برای ما اطلاع رسانی خواهد شد|، خب در این 2 پروتکل به طور قطع پرتکل TCP از امنیت خاطر بیشتری برخوردار است.

پرتکل IP VERSION

یا IP VERSION 4 و یا 6 یک پرتکل محسوب می شود. در واقع مهندسین دور هم جمع شدن و تصمیم گرفتن برای آدرس دهی به هر کامپیوتر این ادرس دهی هارا به 4 قسمت تقسیم کنند هر تقسیم یک بایت باشه از 0 تا 256 پوشش بده ینی 256 عدد رو با این  وجود انقدر دنیای وب رشد کرده که که تعداد سخت افزار ها  بیشتر شد , Internet of Things اومد که به آن اینترنت اشیا می گویند که در این ساعت و کولر و... وصل میشن به اینترنت اومد بنا بر این IP version 4 , 5 مناسب نبود و 6 وارد شد که در حد تریلیون نمایش می دهند.

سخن آخر

در این مقاله سعی کردیم با انواع پرتکل ها شما را آشنا کنیم. امیدوارم از مطالعه این مقاله لذت برده باشید