متن باز یا منبع باز چیست؟

نرم افزار منبع باز یا منظور از Open-Source Software چیست؟ که به آن اوپن سورس یا متن باز هم گفته می شود. حتما قبلا این اصطلاح را شنیده اید و در این مقاله سعی می کنیم به این سوال پاسخ دهیم “متن باز و رایگان چیست؟” به عبارت دیگر، اصطلاح متن باز به چیزی اشاره دارد که مردم می توانند آزادانه و بدون هیچ محدودیتی آن را به اشتراک بگذارند و تغییر دهند، زیرا در درجه اول برای همین منظور طراحی شده است. این مفهوم عمدتا در دنیای توسعه نرم افزار ساخته شده است، با این حال، این مفهوم را می توان به گونه ای تعمیم داد که شامل پروژه های متن باز شود.

نرم افزار اوپن سورس چیست؟

نرم افزارها یا بسترهای نرم افزاری که کد منبع آنها می تواند بدون محدودیت برای عموم مردم قابل دسترسی، استفاده، اصلاح یا توسعه باشد. نرم افزار منبع باز به صورت غیرمتمرکز و مشارکتی بر اساس بررسی همکاری توسعه می یابد.

نرم افزار های اوپن سورس (Open-Source) اغلب رایگان و یا ارزان تر، انعطاف پذیرتر و پایدارتر از همتایان منبع بسته یا اختصاصی آن است، زیرا توسط جوامع توسعه یافته است تا توسط یک برنامه نویس یا شرکت واحد. مهمترین نمونه های نرم افزار منبع باز، سیستم عامل های لینوکس هستند که برای استفاده از آنها نیازی به مجوز ندارند، یا بستر توسعه برنامه هوش مصنوعی TensorFlow .

نرم افزار منبع باز چیست؟ نرم افزار منبع باز نرم افزاری است که در آن کد نوشته شده قابل مشاهده، تغییر و توسعه است. به طور کلی، در برنامه ها، این کد منبع توسط کاربر عادی برنامه دیده نمی شود، زیرا از نظر او مخفی است و طبیعی است که فقط توسعه دهنده برنامه با این کد منبع آشنا باشد. اما در مورد نرم افزارهای متن باز، موضوع متفاوت است. همه می توانند کد اصلی برنامه را ببینند، آن را اصلاح کرده و آن را بهبود بخشند.

تاریخچه نرم افزارهای متن باز

مفهوم منابع رایگان با سیستم عامل لینوکس مرتبط است، و دلیل این امر به دلیل گسترش عظیم سیستم عامل لینوکس است، که توسط دانشجوی سابق دانشگاه هلسینکی، لینوس توروالدز، در سال 1991 ایجاد شد، و در اصل به عنوان یک برنامه متن باز و یک جایگزین رایگان برای سیستم Minx ساخته شد.

اوپن سورس یا متن باز چیست؟

تفاوت نرم افزار متن باز با سایر نرم افزارها

کد های برنامه نویسی شده ی اکثر برنامه ها به برخی افراد، تیم ها یا موسساتی که برنامه را ایجاد کرده اند محدود می شود و آنها فقط حق تغییر و بهبود آن را دارند و این نوع “منبع بسته” یا “متن بسته” یا “اختصاصی” نامیده می شود.

فقط صاحبان این برنامه ها حق دسترسی به کد منبع برنامه را دارند. برای به دست آوردن برنامه، کاربر عادی برنامه باید با شرایطی موافقت کند که تضمین می کند برنامه تغییر نخواهد کرد. در ابتدای نصب برنامه بر روی دستگاه، نمونه هایی از این برنامه ها برنامه معروف ویرایش عکس Adobe Photoshop یا Microsoft Office است.

اما برنامه های متن باز کاملا متفاوت هستند، کد برای همه در دسترس است، نمونه هایی از این برنامه ها LibreOffice برای ویرایش متن و GNU Image Manipulation Program یا GIMP است، یک برنامه ویرایش تصویر مشابه Photoshop.

انواع مجوز های اوپن سورس

برخی مجوزهای منابع رایگان وجود دارد که همه آنها ارائه کد منبع به کاربر را تضمین می کنند. این انواع عبارتند از:

• GPL
• LGPL
• BSD
• FDL

تفاوت بین این مجوزها ساده است. به عنوان مثال، اگر برنامه ای تحت مجوز GPL باشد و شخصی آن را تغییر دهد، آنها موظفند آن تغییرات را تحت مجوز مشابه به دیگران ارائه دهند، اما اگر برنامه از مجوز BSD استفاده کند، آنها موظف است تغییرات را به اشتراک بگذارد.

چند نمونه از نرم افزارهای متن باز

• سیستم عامل لینوکس
• مرورگر موزیلا فایرفاکس
• LibraOffice
• پایگاه داده MySQL
• وب سرور آپاچی
• زبان های برنامه نویسی C، C ++، Mono، PHP، Python، Perl، Ruby، ​​TcL
• فریم ورک دات نت کور مایکروسافت
• سیستم مدیریت محتوای وردپرس

آیا نرم افزار منبع باز همیشه رایگان است؟

بسیاری از کاربران تصور می کنند که نرم افزار منبع باز رایگان است، اما این تصور اشتباهی است زیرا بین این دو تفاوت وجود دارد. اگرچه می توان از نرم افزار رایگان بدون نیاز به پرداخت هزینه یا اشتراک برای آن استفاده کرد، اما کد منبع آن منحصر به ناشر اصلی است. در حالی که ناشران نرم افزار منبع باز می توانند نرم افزار خود را بفروشند ، این بیهوده است زیرا آنها موظف به تحویل کد منبع هستند. بنابراین اکثر شرکت ها یا برنامه نویسان تمایل دارند هزینه خدمات نرم افزار منبع باز را دریافت کنند و به جای فروش خود نرم افزار ، آنها را با به روز رسانی پشتیبانی کنند.

آینده منابع رایگان

منابع رایگان یا اوپن سورس در سالهای آینده شاهد رونق بیشتری خواهند داشت و چون نرم افزار ها پیچیده تر شده اند و برای برنامه نویسی منسجم و ایمن نیاز به همکاری بسیاری از توسعه دهندگان دارد و این تنها در پروژه های متن باز که جامعه در آن مشارکت می کند یافت می شود. برعکس برنامه های اختصاصی دارای تعداد خاصی از توسعه دهندگان هستند.