IIS چیست و چه کاربردی دارد؟

در این پست، قصد داریم نگاهی دقیق به IIS (سرویس دهنده اینترنت) بیندازیم. میخواهیم بررسی کنیم که IIS چه کارهایی را انجام می دهد، چیست و اصلا چگونه کار می کند؟ با برخی از امکاناتی که در اختیار شما قرار میدهد آشنا شویم و برخی از این امکانات را مورد بررسی قرار دهیم.

کلمه IIS که مخفف عبارت Internet Information Services می باشد، دانستن اینکه هر مخفف از چه کلماتی تشکیل شده است همیشه دید بهتری به معنی و مفهوم آن عبارت برای شما ایجاد می کند، پس سعی کنید مخفف ها را بدانید و ههمیشه در نظر داشته باشید.

معرفی وب سرور IIS

IIS یک وب سرور است که بر روی پلتفرم Microsoft .NET در سیستم عامل Windows اجرا می شود. در حالی که ممکن است IIS را روی لینوکس و مک با استفاده از پروژه Mono هم بتوانید اجرا کنید، و واقعا هم این قابلیت را دارد و اصلاحا Cross-Platform محسوب می شود اما توصیه نمی شود و احتمالاً به نسبت وب سرور های اختصاصی سیستم عامل های لینوکسی که بر پایه یونیکس نوشته شده اند ناپایدار تر خواهد بود. وب سرور IIS همه کاره و پایدار است و سالهاست که به طور گسترده در تولید و ارائه خدمات بر روی بستر اینترنت استفاده می شود و طرفداران زیادی دارد.

اپلیکیشن های تحت وب و وب سایت هایی که بر پایه پلتفرم دات نت نوشنه می شوند بر روی IIS، هاست می شوند، هم نسخه های دات نت فریم ورک و هم نسخه های توسعه داده شده بر پایه دات نت کور قابل اجرا می باشند.

نسخه 10 جدید ترین ورژن منتشر شده IIS است که پس از نصب، این صفحه خوش آمدید را در مرورگر خود مشاهده خواهید کرد. صفحه معروف “ترورتولوا!” یا “Tervetuloa!” در تصویر زیر می توانید نمونه شاید آشنای آن را ببینید:

اما قبل از اینکه به ریز و جزئیات IIS بپردازیم، بیایید با مفهوم وب سرور بصورت کلی و مفهومی شروع کنیم.

وب سرور چیست؟

اینترنت خوب و کامل است اما اینترنت بدون سرورهای وب نمی تواند وجود داشته باشد و سرور های وب نیز بدون وب سرور ها نمی توانند به کاربران خدمات ارائه دهند. سوال اصلی ما این است که وب سرور دقیقا چیست؟ بیایید آن را به صورت انتزاعی تعریف کنیم تا بتوانیم پیش زمینه ای را برای نحوه عملکرد IIS در این حوزه داشته باشیم.

وب سرور وظیفه ارائه خدمات به کاربر را بر روی سرور به عهده میگیرد، اگر یک سرور داشته باشید بدون وب سرور هیچ ارتباطی از بیرون با آن نمی توانید برقرار کنید. وب سرور نرم افزاری است که بر روی سرور نصب و راه اندازی می شود و کلیه درخواست هایی که به سمت سرور می آیند را دریافت و مورد پردازش قرار می دهد و در نهایت با توجه به نوع درخواست یک پاسخ مناسب به کاربر برمیگرداند.

IIS چیست و چگونه کار می کند؟

دو مدل فرآیند اصلی که وب سرور ها انجام می دهند این است که تمامی درخواست ها را در یک مسیر پردازش واحد مدیریت کنند یا برای هر درخواست یک نخ جدید ایجاد کنند. منظور از نخ همان thread است که بصورت کلی بخواهیم به آن اشاره کنیم همان مباحث مرتبط با موازی سازی پردازش اطلاعات است، در چند نخی امکان پردازش درخواست ها بصورت موازی وجود دارد و در صورتی که single thread باشیم یعنی هر درخواست باید تمام شود تا درخواست بعدی بتواند شروع کند. اگرچه در مدل تک رشته ای (برای مثال Node.js) برخی از نخ های به اصلاح کارگر (worker threads) موجود هم هستند که به پردازش ها کمک می کنند، اما معمولاً فقط برای انواع خاصی از کارها مانند دسترسی به فایل سیستم استفاده می شود که معمولا کاری زمان بر و پر هزینه هستند.

مدل thread-per-request که IIS (و پسر عموی کوچکتر آن IIS Express) از آن استفاده می کند، برای هر درخواست یک thread را از یک استخر به نام thread pool می گیرد.

وب سرورها معمولا با استفاده از الگوی خاصی به نام request-response pattern به درخواست ها رسیدگی می کنند. کاربر یک درخواست ارسال می کند و پاسخی دریافت می کند اگر همه چیز درست انجام شده باشد. هنگام برقراری ارتباط بین کلاینت و سرور بر روی بستر اینترنت، پروتکل HTTP در همه جا رایج است و این وظیفه را به دوش می کشد.

امکانات و قابلیت های IIS

IIS دارای ویژگی های فراوانی است. معمولاً از IIS برای میزبانی وب سایت و نرم افزار های ASP.NET و یا وب سایت های استاتیک استفاده می شود. همچنین می توانید به عنوان یک FTP سرور ، خدمات میزبانی WCF استفاده شود و حتی IIS این قابلیت را دارد که برنامه های وب ساخته شده برای بسیتر سایر سیستم عامل ه مانند PHP نیز گسترش یابد و مورد استفاده قرار گیرد.

گزینه های متنوع احراز هویت داخلی و توکار از حمله Basic، ASP.NET و Windows AUTH در این وب سرور در اختیار شما قرار دارد و مورد دوم اینکه، در صورت داشتن محیط Windows Active Directory بسیار مفید می تواند باشد، کاربران می توانند با استفاده از حساب دامنه خود به طور خودکار وارد برنامه های وب میزبانی شده بر روی IIS شوند. در تصویر بالا بصورت نمونه صفحه ای از IIS را می توانید ببینید، این تصویر از آخرین نسخه موجود IIS گرفته شده است که آخرین ورژن در حال حاضر Internet Information Services (IIS) 10.0 می باشد.

امکانات اساسی و اصلی IIS چیست:

• Application pools
• Authentication
• Security
• Remote management

سایر ویژگی های امنیتی توکار (built-in) شامل:

• مدیریت گواهینامه TLS و SSL
• امکاناتی برای Binding و فعال کردن پروتکل های HTTPS و SFTP
• فیلتر کردن ترافیک در لیست سفید یا لیست سیاه (whitelisting or blacklisting traffic)
• قوانین کنترل دسترسی (authorization rules)
• ثبت درخواست لاگ (request logging)
• مجموعه ای غنی از گزینه های امنیتی مخصوص FTP