پایگاه داده یا دیتابیس (Database) چیست؟

دانستن اینکه پایگاه داده چیست اصلا کار سختی نیست، ما دائما با پایگاه داده ها در ارتباط هستیم و از آن ها استفاده میکنیم، هر فضا و مکانی که توانایی ذخیره داده ها و اطلاعات را داشته باشد را می توان پایگاه داده یا دیتابیس نامید، در هر صنعت و سازمانی فضایی وجود دارد که اطلاعات را نگهداری می کنند، پوشه ها و پرونده ها مثال خوبی از یک بانک اطلاعاتی هستند، حتی می توان مغز را یک پایگاه داده نامید، در حوزه نرم افزار پایگاه داده یا دیتابیس مفهومی اینچنینی دارد اما همه جیز بصورت داده به روش ها متفاوتی بر روی یک فضای ذخیره سازی مانند هارد ذخیره می شود.

بانک اطلاعاتی چیست؟

بانک اطلاعاتی یا پایگاه که در انگلیسی Database نوشته می شود و بصورت دیتابیس خوانده می شود، مکانیزم سیستماتیک برای ذخیره، مدیریت و بازیابی اطلاعات است. هر اطلاعاتی ممکن است بر روی یک پایگاه داده نوشته شود و به اصلاح بانک اطلاعاتی ها درج (Insert) شود، بر روی آن عملیاتی صورت گیرد و تغییراتی بر روی این اطلاعات انجام شود و اصلاحا بروزرسانی (Update) شود و در صورت نیاز می توان این اطلاعات را حذف (Delete) کرد. همیشه اطلاعات نوشته و بروز رسانی و حذف می شوند که در نهایت بتوانیم این اطلاعات را بازیابی (Read) کنیم که در حوزه تخخصی به این کوئری (Query) به معنی پرس و جو کردن می باشد و از وجود آنها استفاده لازم را ببریم که هدف نهایی استفاده از بانک اطاعاتی فقط همین است که در زمان مناسب اطلاعات کاربردی و به دردبخوری را بدست بیاوریم.

انواع بانک اطلاعاتی

بانک های اطلاعاتی یا دیتابیس ها در شاخه های گوناگونی دسته بندی می شوند که در مواقع خاص هرکدام می توانند مفید تر واقع شوند که خیلی مختصر به کلیات این نوع ها می پردازیم:

مدل رابطه‌ای

معروف ترین دیتابیس ها، بانک اطلاعاتی رابطه ای (Relational databases) هستند که اطلاعات را بصورت جدولی ذخیره می کنند، به اغلب این دیتابیس ها SQL می گویند که توزیع های متفاوتی را شرکت های مختلف ایجاد و در اختیار کاربران قرار داده اند، مدل پیاده سازی بانک های اطلاعات رابطه ای بر مبنای الگوها و محاسبات ریاضی می باشد. می توانید اینطور در نظر بگیرید که سطر ها و ستون هایی وجود دارند که بصورت ماتریسی داده را ذخیره می کنند، مثلا جدولی را فرض کنید که مشخصات اشخاص به همراه ایمیل هایشان را می خواهیم در آن ذخیره کنیم، ستونی برای نام در نظر گرفته می شود ستون دیگری برای ایمیل و … که به ازای هر شخص یک نام و یک ایمیل به آن جدول اضافه خواهد شد.

نمونه های از دیتابیس های رابطه ای:

• Microsoft SQL Server
• PostgreSQL
• Oracle Database
• MySQL
• MariaDB
• IBM DB2
• SQLite

مدل غیر‌رابطه‌ای (NoSQL)

بانک های اطلاهاتی NoSQL که در دنیای مدرن نرم افزار مورد استفاده قرار میگیرد برای رهایی از ساختار مشخصی که در دیتابیس های رابطه ای وجود داشت، ساخته شده اند و محدودیت هایی را که موجب استفاده نادرست از جداول می شد را از میان برداشته است، اطلاعات در این مدل به هر نحوی می توانند ذخیره شوند و هیچ قاعده و قانونی را نمی توان برای آنها در نظر گرفت، با در نظر گرفتن مثال قبل شما می توانید به ازای هر شخص یک فایل مجزا داشته باشید که داخل آن اطلاعات نام و ایمیل هر شخص با یک کاما از هم جدا شده باشد، بانک اطلاعاتی غیر رابطه ای به همین سادگی است. ابته انواع خیلی متفاوتی از این نوع دیتابیس موجود است که تفاوت های بسیاری با هم دارند

انواع دیتابیس های NoSQL

• دیتابیس کلید/مقداری یا جفت محور (Key-value Pair Based)
• دیتابیس ستون محور (Column-oriented databases)
• دیتابیس مبتنی بر سند (Document databases)
• گراف دیتابیس ها (Graph databases)

نمونه های از باتک های اطلاعاتی غیر رابطه ای:

• MongoDB
• CouchDB
• CouchBase
• Cassandra
• HBase
• Redis
• Riak
• Neo4J
• InfoGrid