کوکی (Cookie) چیست؟ | آیا باید کوکی های مرورگر را غیر فعال کنیم؟

موضوع کوکی (Cookie) از جمله موضوعات مهم و پر بحث در حوزه امنیت و حریم خصوصی در اینترنت است. کوکی ها اطلاعات کاربر را درباره فعالیت های او در وب سایت ها جمع آوری می کنند و به وب سایت ها کمک می کنند تا تجربه کاربری بهتری برای کاربران ارائه دهند. با این حال، به دلیل مسائلی مانند نقض حریم خصوصی و استفاده ناصحیح از این اطلاعات، بسیاری از کاربران به دنبال راه حل هایی هستند که به آنها اجازه می دهد از کوکی ها خودداری کنند.

در این مقاله، به بررسی مفهوم کوکی ها، نحوه استفاده از آنها در وب سایت ها، مزایا و معایب استفاده از کوکی ها، و راه حل هایی که به کاربران اجازه می دهد از کوکی ها خودداری کنند، پرداخته خواهد شد. همچنین، در این مقاله به بررسی تحولات اخیر در حوزه کوکی ها و تلاش هایی که برای بهبود حفاظت از حریم خصوصی کاربران انجام شده است، نیز پرداخته خواهد شد.

کوکی چیست؟

کوکی (Cookie) یک فایل کوچک متنی است که توسط وب سایت ها بر روی کامپیوتر کاربران ذخیره می شود. این فایل شامل اطلاعاتی است که توسط وب سایت ها برای شناسایی کاربر و تعیین تنظیماتی مانند زبان، فرمت نمایش صفحه و تاریخچه فعالیت های کاربر در سایت استفاده می شود. کوکی های مرورگر می توانند توسط وب سایت هایی که آنها را ایجاد کرده اند خوانده، نوشته و حذف شوند. همچنین، می توانند توسط برنامه هایی که روی سیستم کاربر نصب شده اند، مانند مرورگر وب، مدیریت شوند.

استفاده از کوکی ها به وب سایت ها کمک می کند تا تجربه کاربری بهتری ارائه دهند. همچنین به کاربران امکاناتی مانند ورود به سایت بدون وارد کردن مجدد اطلاعات، حفظ سبد خرید و ذخیره تنظیمات را می دهد. تحلیلگران وب نیز از کوکی ها برای جمع آوری اطلاعاتی مانند ترافیک و تعامل با کاربران استفاده می کنند. با این حال، به دلیل مخاطرات احتمالی از جمله نقض حریم خصوصی، برخی کاربران اینترنت از قرار دادن کوکی ها روی دستگاه خود خودداری می کنند.

این قابلیت در سایت ها بسیار رایج می باشد اما با این حال، خیلی از اوقات نادیده گرفته می شود، اما سوالات زیادی باقی می گذارد: چگونه و چرا کوکی ها ایجاد شدند؟ دقیقا چگونه کار می کند؟ این اطلاعات چگونه جمع آوری می شود؟ این پیشرفت برای آینده اینترنت به چه معناست؟ ادامه مطلب را بخوانید تا متوجه شوید!

تاریخچه و انواع کوکی های اینترنتی(internet cookie)

ایده این کوکی به 1996 باز می گردد، زمانی که یک برنامه نویس جوان به نام لو مونتولی، این ایده را به عنوان بخشی از سبد خرید تجارت الکترونیکی Netscape توسعه داد. این ابزار برای برقراری ارتباط با رایانه کاربران طراحی شده است تا مشخص شود کدام رایانه قبلا در سایت بوده است. کوکی های اینترنتی دارای دو  نوع اصلی می باشد که عبات اند از کوکی موقت(session) و کوکی ماندگار(permanent). در ذیل به شرح هر کدام از کوکی ها خواهیم پرداخت.

کوکی موقت (Session Cookie)

Session Cookie یا کوکی جلسه، یک نوع کوکی است که در هنگام بازدید کاربر از یک وب سایت، توسط سرور ایجاد و در مرورگر کاربر ذخیره می‌شود. این نوع کوکی در حین جلسه کاربری فعلی معتبر است و هرگز پایدار نیست، به این معنی که پس از بستن مرورگر و یا پایان جلسه کاربری، Session Cookie حذف می‌شود.

کوکی جلسه اغلب برای نگهداری اطلاعات مربوط به جلسه کاربری استفاده می‌شود، مانند اطلاعات لاگین، محتویات سبد خرید، ترجیحات کاربری و غیره. با استفاده از Session Cookie، وب سایت می‌تواند اطلاعات کاربر را در حین جستجوی اینترنت ذخیره و در دسترس خود داشته باشد و از او برای ورود به صفحات مختلف سایت استفاده کند.

همانطور که گفته شد، Session Cookie هرگز پایدار نیست و پس از پایان جلسه کاربری حذف می‌شود. به همین دلیل، در صورتی که کاربر از بین جلسه های کاری، سایت را بسته و سپس باز کند، نیاز است که اطلاعات ورود مجدداً وارد شود، چرا که کوکی جلسه قبلی حذف شده است.

کوکی ماندگار (Permanent Cookie)

Permanent Cookie یا کوکی دائمی، نقطه مقابل Session Cookie است که پایدار بوده و برای طولانی مدت در مرورگر کاربر ذخیره می‌شود. این نوع کوکی، تا زمانی که زمان انقضای آن فرا نرسیده باشد، برای هر بار بازدید کاربر از وب سایت، ارسال و دریافت می‌شود.

کوکی دائمی اغلب برای نگهداری اطلاعات کاربری طولانی مدت استفاده می‌شود. به عنوان مثال کوکی موقت جهت ترجیحات کاربری، پیشینه جستجوها، اطلاعات ورود به سایت، و ... استفاده می شود. با استفاده از این نوع کوکی، کاربری که بارها و بارها از وب سایت استفاده می‌کند، نیازی به وارد کردن مجدد اطلاعات خود ندارد.

اگرچه کوکی دائمی به مرور زمان از بین نمی‌رود، اما می‌تواند توسط کاربران حذف شود. همچنین، سایت‌ها نیز می‌توانند زمان انقضای کوکی را تنظیم کنند تا پس از یک مدت زمانی مشخص، این کوکی حذف شود. این کار به دلیل حفظ حریم خصوصی کاربران انجام می‌شود.

کوکی ها چگونه کار می کنند

وقتی کاربر یک وب سایت را باز می‌کند، سرور وب سایت یک کوکی ایجاد می‌کند و آن را به مرورگر کاربر ارسال می‌کند. کوکی به صورت یک پرونده کوچک متنی است که شامل اطلاعاتی مانند نام کوکی، مقدار کوکی، تاریخ انقضا، دامنه وب سایت و غیره است.

هر بار که کاربر از وب سایت استفاده می‌کند، مرورگر کوکی را با درخواست‌هایش به سرور ارسال می‌کند تا سرور بتواند اطلاعات مورد نیاز را برای کاربر بیابد و به او برگرداند. با داشتن کوکی، وب سایت می‌تواند اطلاعاتی مانند ترجیحات کاربری، لاگین کاربر، محتویات سبد خرید و غیره را به یاد بیاورد و در هر بار بازدید از وب سایت به کاربر نشان دهد.کوکی‌ها از طریق فناوری‌های مرورگر وب، مانند JavaScript و HTTP کار می‌کنند. با استفاده از تنظیمات مرورگر، کاربران می‌توانند از ذخیره و استفاده از کوکی ها ممناعت کرده و یا اجازه دهند.

تقریبا دو دهه پس از ایجاد کوکی، اساس مرور وب برای کاربران و مدیران وب تغییر شکل داده است. برای کاربران، کوکی ها نه تنها مشاهده ایمیل و خرید آنلاین کالاها را آسان تر می کنند، بلکه از آنها برای ساده سازی تقریبا تمام مراحل ورود به سیستم، مانند درخواست برای مشاغل، پر کردن فرم ها، و ایجاد درخواست برای موتورهای جستجو استفاده می کنند. همچنین وب سایت ها کیفیت خدمات خود را تا حد زیادی ارتقا داده اند.

جایی که کوکی سقوط می کند

اگرچه کوکی های اینترنتی بر نحوه مرور در وب سایت ها تأثیر زیادی گذاشته است، اما همه کوکی ها را دوست ندارند. اصلی ترین ایرادی که در مورد استفاده از کوکی مطرح می شود دسترسی ضمنی به اطلاعات شخصی آنها است. از آنجا که کوکی ها از طریق اینترنت مبادله می شوند، اگر یکی از آنها رهگیری شود، می تواند کپی شده و برای ربودن اطلاعات ورود کاربر استفاده شود. این می تواند مشکلات زیادی را برای کاربرانی ایجاد کند که اطلاعات حساس مانند اطلاعات کارت اعتباری یا شماره های امنیت اجتماعی را در وب سایت ها ذخیره می کنند.

از آنجایی که Cookie ها قادر به ذخیره هرگونه اطلاعاتی هستند که در یک فرم در وب سایت تایپ می شوند، فقط درباره هرگونه اطلاعاتی که در یک کوکی وجود دارد، ممکن است به خطر بیفتد. به همین دلیل، بسیاری در مورد خطرات احتمالی برای کاربران در صورتی که اطلاعات شخصی و مالی آنها در دست اشتباه قرار گیرد، ابراز نگرانی کرده اند. این نگرانی ها در سیاستگذاران بسیاری از کشورها از بین نرفته است. در چند سال گذشته، دولت های بریتانیا و ایالات متحده لایحه ای را برای محدود کردن استفاده از کوکی ها پیشنهاد کرده اند، یا حداقل به کاربران اجازه می دهند در صورت انتخاب از استفاده خود منصرف شوند.

یک تغییر بزرگ، اما نگرانی های امنیتی که همچنان وجود دارد

ایجاد کوکی نحوه استفاده از اینترنت را به طور قابل توجهی تغییر داده است. از نظر مصرف کننده، خرید آنلاین و ثبت اطلاعات را آسان تر و کارآمدتر از گذشته کرده است. از طرف تامین کننده، شرکت ها می توانند تجربه کاربری خاص و مفیدی را برای مشتریان خود ارائه دهند. با این حال، هم کاربران و هم وب سایت ها باید تدابیری را اتخاذ کنند تا از امنیت اطلاعات منتقل شده از طریق کوکی اطمینان حاصل شود. به هر حال نگرانی های مربوط به حریم خصوصی در سالهای آینده ادامه خواهد داشت. باید اعتراف کنیم که اختراع کوکی اینترنتی همچنان یکی از بزرگترین ابزارهای اینترنتی زمان ما می باشد.

چگونه کوکی ها می توانند منبع خطر باشند؟

از آنجا که داده های کوکی ها تغییر نمی کند، این کوکی ها به خودی خود مضر نیستند. آنها نمی توانند دستگاه ها را با ویروس یا سایر نرم افزارهای مخرب آلوده کنند.

با این حال، این احتمال وجود دارد که برخی از هکرها بتوانند از کوکی ها برای ردیابی سابقه مرور و سایت هایی که بازدید کرده اید سوء استفاده کنند. نمونه ای از برخی از مضرات کوکی ها، فایل های زامبی هستند که پس از حذف می توانند خود را دوباره ایجاد کنند و این موضوع برخورد با آنها را دشوار می کند. کوکی های خطرناک دیگری به نام کوکی شخص ثالث وجود دارند که در واقع فایل هایی می باشند که توسط وب سایت هایی ایجاد شده، اما شما اصلا در آن وبسایت ها وارد نشده ایید. این کوکی ها به اشخاص ثالث مانند شرکت های تبلیغاتی و تجزیه و تحلیل داده ها اجازه می دهد تا سابقه مرور کاربر را در هر وب سایتی که حاوی تبلیغات آنها است ردیابی کنند.

کلام آخر: همانطور که گفتیم کوکی یک فناوری بسیار پرکاربرد در وب سایت‌ها است که به وب سایت‌ها کمک می‌کند تا اطلاعات کاربران را به یاد بیاورند و بهبود تجربه کاربری را برای آن‌ها ارائه دهند. کوکی‌ها به دلیل مزایایی که برای وب سایت‌ها دارند، در حال حاضر بسیاری از وب سایت‌ها از آن‌ها استفاده می‌کنند.

در نهایت لازم به ذکر است که در صورت استفاده مناسب از کوکی‌ها، این فناوری می‌تواند بهبود قابل توجهی در تجربه کاربری وب سایت‌ها ایجاد کند. در عین حال، برای حفظ حریم خصوصی کاربران، باید برای استفاده از کوکی‌ها به اصول اخلاقی و قوانین حفظ حریم خصوصی پایبند باشیم و کاربران را در مورد استفاده از کوکی‌ها و حقوق حریم خصوصی‌شان آگاه کنیم. امید واریم که در آموزش کوکی به شما موفق عمل کرده و باعث یادگیری شما شده باشیم.